تجارت تهران-جاکارتا زیر ذره‌بین
همزمان با سفر رئیس‌جمهوری به اندونزی، تجارت تهران و جاکارتا زیرذره‌بین قرار گرفته است. سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، تجارت ایران و اندونزی را یک‌میلیارد دلار عنوان کرده است که محصولات فولادی سهم ۹۵درصدی از صادرات ۸۴۷میلیون دلاری ایران دارد. حال به‌نظر می‌رسد با سفر رئیس‌جمهوری به اندونزی، ایران در آستانه امضای توافق‌نامه ترجیحی با این کشور قرار دارد.
همزمان با سفر رئیس‌جمهور به اندونزی، توسعه روابط تجاری با این کشور به محوریت بسیاری از خبرها تبدیل شده‌است. حتی رسانه‌های اندونزی نیز این سفر را موردتحلیل قرار داده‌اند. حال با آغاز این سفر، خبرهای جدیدی از بازار ایران در اندونزی به گوش می‌رسد. بر اساس اعلام سخنگوی کمیسیون توسعه‌تجارت خانه صمت بیشترین صادرات ایران به این کشور محصولات فولادی بوده و تجارت دو طرف در سال‌گذشته به یک‌میلیارد دلار رسیده‌است، اما اندونزی بازاری است با مختصات و ویژگی‌های خاص که فتح بازار آن دشوار به‌نظر می‌رسد، اما رسانه‌های اندونزی خبر از توافق ترجیحی بین ایران و اندونزی داده‌اند. خبری که به نقل از وزیر بازرگانی این کشور منتشر کرده‌اند و البته علیرضا پیمان‌پاک نیز در دیدار با سفیر اندونزی ابراز امیدواری کرده بود که این تفاهم‌نامه با سفر رئیس‌جمهور ایران به جاکارتا به نتیجه برسد، اما نباید فراموش کرد که رقبای ایران در اندونزی رقبایی قوی از اقتصادهای بزرگ هستند؛ چین، آمریکا و ژاپن و البته عربستان که بخش‌اعظمی از نیاز نفتی این کشور -مهم‌ترین نیاز اندونزی- را تامین می‌کند.
در عین‌حال این کشور نیاز ماشین‌آلات و قطعات خود را هم از ژاپن و سنگاپور تامین می‌کند، بنابراین در بازارهای پردرآمد اندونزی شاید ایران جای مانور چندانی نداشته باشد، اما از طرفی وزنه تجارت با این کشور به سمت ایران سنگین است، به‌عبارتی از یک‌میلیارد دلار تجارت دو طرف، ۸۴۷میلیون دلار مربوط به صادرات ایران به اندونزی است و ۹۵درصد این صادرات نیز محصولات فولادی است. البته از آن‌سو چشم جاکارتا به همکاری با ایران در بندر چابهار است. اگرچه تجارت یک‌میلیارد دلاری با اندونزی قابلتوجه نیست، اما کارشناسان عنوان می‌کنند به‌واسطه بهبود روابط ایران و عربستان روابطه تهران-جاکارتا نیز رو به افزایش خواهد گذاشت. عربستان بزرگ‌ترین شریک تجاری اندونزی در خاورمیانه محسوب می‌شود که ۴۸درصد نفت اندونزی را تامین می‌کند. پروژه‌هایی نیز از سوی عربستان در این کشور تامین مالی می‌شود، بااین‌حال تهران با ترمیم رابطه با ریاض، همچنان شانس دارد تا در این بازار نفوذ بیشتری داشته باشد. پیش از این، رئیس سازمان توسعه‌تجارت در دیدار با سفیر اندونزی در تهران اعلام آمادگی کرده بود که هیاتی تجاری و خدمات فنی‌مهندسی را با رئیس‌جمهور راهی این کشور خواهند کرد. اینکه چرا فعالان حوزه خدمات فنی و مهندسی راهی این کشور می‌شوند نیز به ساخت پایتخت جدید در اندونزی برمی‌گردد.
تجارت اندونزی
اندونزی با جمعیت ۲۶۷میلیون و ۶۶۳هزار نفر بزرگ‌ترین کشور مسلمان جهان است و اقتصادی به نسبت قوی دارد. در سال۲۰۲۱ برحسب تولید ناخالص داخلی شانزدهمین کشور جهان بود و بر حسب صادرات بیست‌و‌هفتمین کشور دنیا. اقلام عمده صادراتی این کشور بریکت زغال‌سنگ، پالم اویل، فروآلیاژها و فولاد است که مقاصد عمده آنها چین، ایالات‌‌‌‌‌‌متحده، ژاپن، هندوستان و سنگاپور هستند.
اقلام عمده وارداتی اندونزی شامل فرآورده‌های نفتی، نفت‌خام، واکسن، خون، آنتی‌‌‌‌‌‌سرم، موتورها و قطعات نقلیه است و مبدأ آنها از چین، سنگاپور، ژاپن، ایالات‌‌‌‌‌‌متحده و مالزی است. بر اساس آخرین آمار بانک جهانی این کشور ۱۰ توافق‌نامه تعرفه‌‌‌‌‌‌ای با کشورهای جهان دارد و عدد قابلتوجه ۸۹میلیارد و ۸۳۶میلیون و ۳۲۷هزار دلار از واردات کالا به این کشور معافیت کامل گمرکی دارند، با این‌وجود فضای کسب‌وکار این کشور وضعیتی مناسب ندارد و رتبه ۷۳ جهانی را کسب کرده‌است. تراز تجاری این کشور مثبت ۱۲میلیارد و ۱۳۰میلیون دلار است.
کالاهای صادراتی ایران به اندونزی
سخنگوی کمیسیون توسعه‌تجارت خانه صمت گفت: تجارت غیرنفتی ایران و اندونزی در سال‌گذشته به حدود یک‌میلیارد دلار رسید که ۸۴۷میلیون دلار سهم صادرات و ۱۱۹میلیون دلار سهم واردات کشورمان بوده‌است. سید‌روح‌الله لطیفی در آستانه سفر رئیس‌جمهور به اندونزی گفت: در سال‌گذشته یک‌میلیون و ۸۱۸هزار و ۵۵۸تن کالا به ارزش ۹۶۵میلیون و ۱۵۹هزار و ۶۲۶ دلار بین ایران و اندونزی کالای غیرنفتی مبادله شد که یک‌میلیون و ۷۲۵هزار و ۳۴۰تن به ارزش ۸۴۶میلیون و ۵۳۹هزار و ۶۵۵دلار صادرات کالای ایرانی به اندونزی بوده و ۹۳هزار و ۲۱۹تن کالا به ارزش ۱۱۸میلیون و ۶۲۲هزار و ۹۷۱ دلار واردات ایران از اندونزی بوده‌است. وی در مورد کالاهای صادراتی ایران به اندونزی گفت: بیش از ۹۵درصد صادرات ایران به اندونزی در سال۱۴۰۱ محصولات فولادی و آهنی بوده و ۵درصد دیگر شامل خرما، کشمش، ادویه، زعفران، سنگ مرمر، مشتقات پتروپالایشگاهی، قیر، مواد شیمیایی، کف‌پوش، دارو، سنگ فیروزه، روی، اجزای هواپیما، تلمبه‌های گریز از مرکز، دوربین چشمی و دستگاه‌های علائم حیات و تجهیزات پزشکی بودند.
کالاهای وارداتی از اندونزی
سخنگوی کمیسیون توسعه‌تجارت خانه صمت درخصوص کالاهای وارداتی از اندونزی در سال‌گذشته بیان‌کرد: ماهی‌های زینتی، نارگیل، قهوه، ادویه، روغن پالم، روغن نارگیل، گلیسرول، پودر کاکائو، انواع پودر خوراکی، آب اکسیژنه، واکسن، مواد شیمیایی، الکل‌‌‌‌‌‌های صنعتی، پلیمرهای پروپیلن، براق کننده سطوح، لوله و شیلنگ، ورق کائوچو، تسمه، انواع لاستیک، زغال چوب، تخته فیبری، خمیر چوب و کاغذ، کاغذ و مقوا، قرقره، پنبه، نخ، پارچه، فولاد ضد‌زنگ، شنی ماشین‌آلات راه‌سازی، موتور و لوازم یدکی خودرو، پرینتر، لوازم منفصله و یدکی موتورسیکلت، لوازم الکتریکی خودرو و تجهیزات پزشکی کالاهای وارداتی ایران از پرجمعیت‌ترین کشورهای مسلمان در سال‌گذشته بوده‌است.
تجارت ۱۰ساله با اندونزی
وی در مورد صادرات ۱۰ساله ایران به اندونزی گفت: در آغاز دولت سیزدهم، در سال۱۴۰۰، بالاترین میزان صادرات ۱۰ سال‌گذشته به اندونزی رخ‌داده که این میزان یک‌میلیارد و ۸۱میلیون و ۵۰۱هزار دلار بوده، در سال۹۹ صادرات به اندونزی ۶۷۴میلیون دلار، سال۹۸ حدود ۹۱۵میلیون دلار، سال۹۷ هم ۷۵۵میلیون دلار، سال۹۶ حدود ۶۴۹میلیون دلار، سال۹۵ حدود ۱۷۳میلیون دلار، سال۹۴ حدود ۹۶میلیون دلار، سال۹۳ حدود ۷۰میلیون دلار و سال۹۲ هم ۵۹میلیون و ۵۰۰هزار دلار بوده‌است که نشان‌دهنده رشد ۱۸ برابری صادرات ایران، در این دوره ۱۰ساله بوده‌است. لطیفی درباره میزان واردات ۱۰ساله از اندونزی اظهار کرد: بیشترین میزان واردات از اندونزی در ۱۰ سال‌گذشته، مربوط به سال۹۶ با حدود ۲۶۴میلیون دلار بوده و بعد از آن سال۹۵ با حدود ۱۹۲میلیون دلار واردات صورت‌گرفته، در سال‌های ۱۴۰۰ حدود ۱۱۵میلیون دلار، سال۹۹ حدود ۷۸میلیون دلار، سال۹۸ حدود ۵۷میلیون دلار، سال۹۷ حدود ۱۳۲میلیون دلار، سال۹۴ حدود ۱۱۰میلیون دلار، سال۹۳ نزدیک به ۱۲۰میلیون دلار و سال۹۲ نیز ۹۷میلیون دلار کالا از کشور اندونزی به کشورمان وارد شده‌است.