ثبت نام فعالان اقتصادی مجاز از طریق گمرک ایران

سازمان جهانی گمرک (WCO) با علم به افزایش حجم تجارت بین المللی و به تبع افزایش تهدیدهای امنیتی، چارچوب استانداردهایی برای افزایش ایمنی و تسهیل تجارت جهانی (SAFE :Standard to secure and facilitate global trade) را تعریف نموده است. این استانداردها به گمرکات کشورها برای مواجهه با مشکلات متنوعی که حادث می گردد کمک مینماید تا اقدام لازم انجام گردد.در این بین برنامه «فعالان اقتصادی مجاز» (AEO: Authorized economic operator) هسته کلیدی SAFE تلقی میگردد.
مفهوم «فعال اقتصادی مجاز» بر پایه همکاریهای گمرک و فعالان اقتصادی ، توسط سازمان جهانی گمرک پیشنهاد شده است. فعالان اقتصادی که به صورت داوطلبانه همکاریهای مازادی با گمرک داشته و در چارچوب اهداف گمرک، استانداردهای مدیریت ریسک بالاتری را در کسب و کار خود به کار می گیرند می توانند از مزایای بیشتری در تعامل با گمرک بهره گیرند. 
بر اساس تعریف بین المللی، AEOها می توانند شامل تولیدکنندگان، واردکنندگان، صادرکنندگان، کارگزاران گمرکی، فورواردرها، حمل کننده ها و ... شوند. لکن پیاده سازی آن در گمرک جمهوری اسلامی ایران صرفاً در دو رویه صادرات و واردات انجام و شرکت های تولیدی و بازرگانی امکان ارائه درخواست را دارا می باشند. لذا متقاضیان هنگامی می توانند به عنوان یک AEO برای گمرک شناخته شوند که بتوانند به گمرکات اثبات نمایند فرآیندهای داخلی ایشان با کیفیت بالا، در جهت جلوگیری از هر گونه دخل و تصرف در کالا و رعایت کامل قانون مداری در حال انجام است.
در مقابل گمرک، به فعال اقتصادی که به عنوان AEO پذیرفته شده است، با اعتماد بالاتری توجه نموده و نظارت های خود را بر روی کالاهایی که آن AEO صادر یا وارد میکند را کاهش یا بعضاً حذف میکند. نتیجه این اقدام، افزایش چشم گیر سرعت حمل و نقل بین المللی کالا و کاهش هزینه های حمل خواهد بود.

فرآیند اجرایی فعالان اقتصادی مجاز در گمرک جمهوری اسلامی ایران

اجرای پروژه فعالان اقتصادی مجاز در کشور با توجه به میزان اهمیت آن با بهره گیری از تجارب بین المللی و تشکیل «کمیته مرکزی فعالان اقتصادی مجاز» از سال 1393 با هدف حمایت از تولیدکنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان در چرخه تجارت بین الملل از طریق تسریع و تسهیل فرایند ترخیص با کاهش هزینه های تجاری کشور و کاهش بازرسی و ارزیابی فیزیکی شرکت های منتخب، در دستور کار دفتر برنامه ریزی و بهبود فرایندهای گمرکی قرار گرفت.
به منظور اجرایی نمودن پروژه مذکور کمیته ای تحت عنوان «کمیته مرکزی فعالان اقتصادی مجاز» متشکل از معاونین سازمان، مدیرکل دفاتر مدیریت اطلاعات و برنامه ریزی، بازرسی و مدیریت عملکرد و اداره کل حراست و امور انتظامی و فناوری اطلاعات و ارتباطات تشکیل گردید.
ریاست این کمیته با معاونت برنامه ریزی و امور بین الملل بوده و دفتر برنامه ریزی و بهبود فرایندهای گمرکی نیز به عنوان دبیرخانه کمیته تعیین گردید.
شیوه نامه مربوط که به تایید اعضاء و ریاست کل سازمان رسیده، توسط مقام ارشد سازمان (رئیس کل وقت) ابلاغ گردید. در راستای تدوین شیوه نامه، معیارها و ضوابط پذیرش متقاضیان و همچنین تسهیلات قابل ارائه به آن ها نیز در کمیته مصوب شد. کلیه ضوابط انتخاب، تسهیلات قابل ارائه، روش اجرایی انجام کار اعم از اقدامات لازم از سوی متقاضیان و فرایند اجرایی اقدامات دبیرخانه از طریق پرتال سازمان اطلاع رسانی گردید، به نحوی که متقاضی با مراجعه به پرتال گمرک جمهوری اسلامی ایران  امکان مطالعه و اخذ آگاهی لازم را خواهد داشت.